BỆNH DO VIBRIO Ở THỦY SẢN
Vibrio là gì ?
Đặc điểm chung các loài vi khuẩn thuộc giống Vibrio: là một loại vi khuẩn Gram (-) âm, hình que thẳng hoặc hơi uốn cong, kích thước 0,3-0,5 x 1,4-2,6 μm. Chúng không hình thành bào tử và chuyển động nhờ một tiên mao hoặc nhiều tiên mao mảnh.
Giống Vibrio thuộc họ Vibrionaceae, bộ Vibrionales, lớp Gammaproteobacteria, ngành Proteobacteria..
Tất cả chúng đều phát triển mạnh trong môi trương yếm khí (không có oxy) và hầu hết là oxy hoá và lên men trong môi trường O/F Glucose. Thiosulphate citrate bile salt agar TCBS là môi trường chọn lọc của Vibrio. Hầu hết các loài đều phát triển trong môi trường nước biển cơ bản, Na+ kích thích cho sự phát triển của tất cả các loài Vibrio và nhiều loài là nhu cầu tuyệt đối, chúng không phát triển trong môi trường không muối (NaCl), không sinh H2S. Chúng mẫn cảm với Vibriostat 2,4 diamino-6,7 diisopropyl pteridine phosphate (0/129). Cơ bản chúng đều sống trong môi trường nước, đặc biệt là nước biển và cửa sông, liên quan đến các động vật biển. Một số loài là tác nhân gây bệnh cho người (bệnh tả biển) và động vật biển. Tương tự Aeromonas trong nước ngọt thì Vibrio ở trong nước biển. Tỷ lệ Guanin-G + Cytozin-C trong ADN là 38-51 mol%.
Vibrio spp gây bệnh
- Những loài gây bệnh cho động vật thuỷ sản là: Vibrio alginolyticus; Vibrio anguillarum; Vibrio ordalii; Vibrio salmonicida, Vibrio parahaemolyticus, Vibrio harvey, Vibrio vulnificus….
- Đối với cá Vibrio spp gây bệnh nhiễm khuẩn máu là chủ yếu. Đối với tôm Vibrio spp gây bệnh phát sáng, đỏ dọc thân, ăn mòn vỏ kitin. V. anguillarum; V. vulnificus gây bệnh nhiễm khuẩn máu cá trình. V. anguillarum được Hofer 1904 mô tả lần đầu. V. salmonicida gây bệnh ở vùng nước lạnh. Vibrio parahaemolyticus gây bệnh phát sáng ở ấu trùng tôm sú, bệnh hoại tử gan tụy cấp. Vibrio alginolyticus gây bệnh đỏ dọc thân ấu trùng tôm sú. Vibrio parahaemolyticus, V. harvey, V. vulnificus, V. anguillarum… gây bệnh đỏ thân ở tôm sú thịt, ăn mòn vỏ ở giáp xác, gây bệnh máu vón cục ở cua, gây bệnh ấu trùng nhuyễn thể.
Triệu chứng bệnh tích
- Tôm ở trạng thái không bình thường: Nổi lên mặt ao, dạt bờ, kéo đàn bơi lòng vòng.
- Tôm, cua trạng thái hôn mê, lờ đờ, kém ăn hoặc bỏ ăn.
- Tôm có sự biến đổi màu đỏ hay màu xanh. Tôm cua vỏ bị mềm và xuất hiện các vết thương hoại tử, ăn mòn trên vỏ và các phần phụ.
- Tôm sú bị nhiễm khuẩn Vibrio spp: Hình A- ấu trùng tôm bị bệnh đỏ dọc thân; Hình B- Tôm sú bị bệnh đỏ thân; Hình C- Tôm sú bị bệnh đỏ thân (con thứ 3, 4); Hình D- Tôm sú bị bệnh đỏ chân; hình E- đuôi tôm sú bị ăn mòn; Hình F- đuôi tôm sú bị hoại tử.
- Hình G- đuôi tôm sú bị đỏ; Hình H- đuôi tôm sú bị phồng, tôm sú bị bệnh các phần phụ (râu, chân bò, chân bơi, đuôi) ăn mòn cụt dần.
- Ấu trùng tôm và tôm giống có hiện tượng phát sáng khi nhiễm Vibrio parahaemolyticus và Vibrio harveyi.
- Vibrio parahaemolyticus còn gây bệnh hoại tử gan, tụy cấp tính trên tôm
- Vibrio spp còn gây bệnh phân trắng trên tôm.
- Xuất hiện các điểm đỏ ở gốc râu, phần đầu ngực, thân, các phần phụ của ấu trùng giáp xác khi nhiễm V. alginolyticus.
- Ấu trùng bào ngư khi nhiễm Vibrio spp chuyển từ màu hồng sang màu đỏ.
- Cua nhiễm Vibrio spp sau 24 – 48 giờ trong máu có hiện tượng vón cục (kết tủa) gồm các tế bào máu và vi khuẩn.
- Bệnh ở cá nuôi lồng như biển, đầm nước lợ, dấu hiệu bệnh lý giống bệnh nhiễm khuẩn máu do vi khuẩn Aeromonas spp di động
- Hình A- Cá mú bị bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn trên thân có các đốm xuất huyết, mắt mù;
- Hình B- Cá song nhiễm bệnh vi khuẩn trên gan có các đốm trắng.
Vibrio gây bệnh cho cá
- Vibrio spp thường gây bệnh ở động vật thuỷ sản nước mặn và nước ngọt: cá, giáp xác, nhuyễn thể… Những vi khuẩn này thường là tác nhân cơ hội, khi động vật thuỷ sản sốc do môi trường biến đổi xấu hoặc bị nhiễm các bệnh khác như virus, nấm, ký sinh trùng. Động vật thuỷ sản yếu không có sức đề kháng, các loài vi khuẩn Vibrio spp cơ hội gây bệnh nặng làm động vật thuỷ sản chết rải rác tới hàng loạt.
- Mùa vụ xuất hiện bệnh tuỳ theo loài và địa điểm nuôi. Theo nghiên cứu của các tác giả nước ngoài và Việt Nam Vibrio spp tìm thấy phổ biến ở trong nước biển và ven bờ, trong nước bể ương tảo, bể ương Artemia, trong bể ương ấu trùng.
- Trong bể ương lượng ấu trùng Vibrio tăng theo thời gian nuôi, tầng đáy cao hơn tầng mặt, do đó khi xi phông tầng đáy có tác dụng giảm mật độ Vibrio trong bể ương.
- Bệnh ở cá nuôi lồng như biển, đầm nước lợ, dấu hiệu bệnh lý giống bệnh nhiễm khuẩn máu do vi khuẩn Aeromonas spp di động.
Phòng bệnh do Vibrio spp ở thủy sản
- Để phòng hiệu quả bệnh di Vibrio spp ở thủy sản thì sử lý nguồn nước là quan trọng nhất. Sử dụng vi sinh hữu ích đối kháng để thay thế hệ vi sinh gây bệnh trong nước hồ nuôi là giải pháp hiệu quả rẻ tiền và bền vững nhất.
- Sử dụng ICO-MEN RẮC CHUỒNG để rắc trực tiếp cho 500 m2 đáy ao trước khi thảo giống.
- Sử dụng định kỳ 1 tuần 1 lần: 1 kg ICO-MEN RẮC CHUỒNG + 2 kg rỉ mật đường + 10 lít nước sạch ủ 2-3 ngày rồi tạt cho 1000 m3 nước.
- Sử dụng thường xuyên ICO-MEN CAO TỎI 1 lít chi 500 kg thức ăn, cho thủy sản ăn hằng ngày để tăng cường sức đề kháng, ngừa Vibrio xâm nhập vào cơ thể.
- Hoặc Sử dụng thường xuyên ICO-MEN SỐNG CAO TỎI 1 kg chi 500 kg thức ăn
- Định kỳ 1 tháng dùng 6 ngày 1 lít ICO-ANTI VIRUS + 1 lít ICO-BERCOC trộn với 500 kg thức ăn cho thủy sản ăn 1 tháng 6 ngày liên tục để tăng cường hệ miễn dịch và diệt Vibrio spp
- Hoặc dùng ICO-ANTI VIRUS liều 1kg cho 1 tấn thức ăn
Trị bệnh do Vibrio spp ở thủy sản
- Sử lý nước bằng 1 kg ICO-MEN RẮC CHUỒNG + 2 kg rỉ mật đường + 10 lít nước sạch ủ 2-3 ngày rồi tạt cho 1000 m3 nước.
- Dùng 1 lít ICO-ANTI VIRUS + 1 lít ICO-BERCOC trộn với 300 kg thức ăn cho thủy sản ăn 6 ngày liên tục để tăng cường hệ miễn dịch và diệt Vibrio spp.
- Khi thủy sản hồi phục tiếp tục sử dụng các sản phẩm trên để phòng bệnh.
- Để tăng năng suất bà con nên sử dụng 1 lít ICO-SIÊU TĂNG TỐC-VỖ BÉO dùng cho 500 kg thức ăn cho tôm ăn hàng ngày.
Nguồn tham khảo: Bùi Quang Tề, 2006. Bệnh học thủy sản. Viện nghiên cứu NTTS1. bởi Tepbac
Tác giả bài viết: Dova Hùng
Liên hệ để làm đại lý ICOVET:
CÔNG TY TNHH CÔNG NGHỆ SINH HỌC ICOVET
- Địa chỉ: Thị tứ Bảo Sơn, Bảo Sơn, Lục Nam, Bắc Giang
- Nhà máy sản xuất: Nhà máy sinh học TKS – KCN Hòa Phú, Hòa Phú, Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk
- Điện thoại: 0868 155 776
- Zalo: 0868 155 776
- Tư vấn kỹ thuật: 0963 679 669 – 0876 686 786
- Email: infoicovet@gmail.com