BỆNH MYCOPLASMA TRÊN HEO
Ngành chăn nuôi heo luôn phải đối mặt với nhiều các bệnh do vi khuẩn, virus,.., đặc biệt 4 bệnh Mycoplasma trên heo ngày càng trở nên phổ biến. Đa số các trang trại heo hiện nay luôn tồn tại những mối nguy cơ nhiễm Mycoplasma. Khi bệnh xảy ra sẽ gây thiệt hại kinh tế nặng nề do làm tăng tỷ lệ loại thải, giảm chỉ số chuyển đổi thức ăn và tạo cơ hội cho sự kế phát của các vi sinh vật gây bệnh khác.
Mycoplasma spp có nhiều dạng khác nhau gây ra những nhóm bệnh phổ biến trên heo. Khi các yếu tố bất lợi như sự thay đổi thời tiết đột ngột, chuồng trại kém vệ sinh, dinh dưỡng kém, hệ miễn dịch kém hoạt động …Mycoplasma sẽ tăng độc lực tấn công vật chủ và gây bệnh.
Mycoplasma hyopneumoniae
Thường được gọi là bệnh suyễn heo, chủng Mycoplasma hyopneumoniae rất phổ biến trong các trang trại chăn nuôi. Nếu ghép với một số virus gây hội chứng được gọi là bệnh đường hô hấp phức hợp trên heo (PRDC).
Giai đoạn đầu phổi viêm nhẹ đối xứng 2 bên, nhục hoá màu sẫm như thịt.
Bệnh thường xảy ra rất phổ biến ở heo 2 tuần sau cai sữa ngay khi hết kháng thể mẹ truyền, nhưng bệnh trở lên trầm trọng ở giai đoạn nuôi thịt, đặc biệt ở tuần tuổi từ 12 – 14.
Bệnh do M. hyopneumoniae có thể truyền từ mẹ cho con, lây nhiễm qua tiếp xúc, qua không khí, dụng cụ, trang thiết bị vấy nhiễm, qua con người và động vật hoang dã.
Thể cấp tính:
Heo ủ rũ, ho, khó thở. Bệnh phát ra đột ngột, lợn tách khỏi đàn, con vật hắt hơi từng hồi sau đó ho.
Ho kéo dài trong 2 – 3 tuần rồi giảm ho.
Khi phổi bị tổn thương, con vật biểu hiện khó thở, thở nhanh và nhiều, tần số hô hấp tăng.
Heo ngồi và há hốc mồm để thở, thở dốc, hóp bụng để thở.
Một số lợn bệnh chảy nước mắt, nước mũi và sùi bọt mép, niêm mạc miệng, mũi, mắt thâm tím do thiếu oxy.
Thân nhiệt không cao, con vật chỉ số cao khi các vi khuẩn kế phát tấn công.
Heo chết nhiều ở đàn mới mắc bệnh lần đầu, qua được giai đoạn này, bệnh chuyển sang thể mãn tính.
Thể mạn tính:
Con vật ho kéo dài trong vài tuần, vài tháng, ho khan, nôn mửa.
Khi ho heo đứng một chỗ lưng cong lên, cổ vươn ra, cúi mõm xuống để ho cho đến khi long đờm ra thì cơn ho mới dừng. Heo khó thở nặng.
Bệnh tiến triển vài tháng, có khi nửa năm.
Nếu điều kiện chăn nuôi không thuận lợi, Heo không khỏi mà chuyển sang thể ẩn tính.
Thể này gặp chủ yếu ở heo đực và heo trưởng thành với các triệu chứng không thể hiện rõ, chỉ thỉnh thoảng ho nhẹ
Mycoplasma suis
Bệnh thiếu máu truyền nhiễm trên heo là bệnh truyền nhiễm do Mycoplasma suis gây nên.
Bệnh gây nhiễm ở mọi lứa tuổi. Ở heo con theo mẹ, vi khuẩn có thể gây bệnh thiếu máu nhiễm trùng cấp tính, heo con bị gầy yếu nghiêm trọng, thiếu đường huyết và có thể dẫn đến chết cấp tính. Ở heo nái, M. suis có thể gây bệnh cấp tính, đường huyết thấp dẫn đến hôn mê và đột tử; hoặc ở dạng nhẹ hơn M. suis gây giảm khả năng thụ thai, tăng tỷ lệ lên giống lại và mất sữa.
Heo bệnh có triệu chứng dễ nhầm lẫn với các bệnh phổ biến khác như bệnh do Circovirus type 2, bệnh do Leptospira, bệnh do thiếu sắt… và có thể do việc sử dụng thường xuyên kháng sinh nhóm Tetracycline trong phòng – trị bệnh trên heo đã giảm đi dấu hiệu lâm sàng khiến việc chẩn đoán và kiểm soát bệnh không được chặt chẽ, dẫn đến M. suis lây nhiễm nhanh bên trong trại và giữa các trại heo, nhất là tại Việt Nam. Tỷ lệ trại heo nhiễm M. suis có thể rất cao, và tỷ lệ heo nhiễm có thể đến 80-100%.
M.suis là vi khuẩn cư trú trên và trong hồng cầu nên hầu như chỉ lây nhiễm qua đường máu, không lây qua nước bọt, nước tiểu hay tinh dịch. Ngoài ra, heo còn có thể bị lây nhiễm M. suis qua các dụng cụ thú y (kim tiêm, dụng cụ phẫu thuật), vết chích côn trùng hút máu… Stress do nhiệt độ, ẩm độ, thiến heo… là những yếu tố nguy cơ làm lây lan dịch bệnh do M. suis. Sự lây nhiễm từ bên ngoài chủ yếu do việc nhập heo nhiễm vào trong trại.
Thể cấp tính:
Heo vàng da, xanh xao, gầy yếu, phát triển kém, vành tai có thể có màu tím bầm.
Heo con sơ sinh đến 5 ngày tuổi, có thể xuất hiện dấu hiệu yếu chân, heo con run, đi không vững, co giật do hạ đường huyết.
Heo choai, thịt, biểu hiện lờ đờ, có thể có tình trạng giảm lượng đường trong máu, co giật, thậm chí hôn mê và chết.
Tỷ lệ chết, loại thải cao 50 – 60%, một vài trường hợp có thể đến 90% (thể cấp).
Heo nái nhiễm M. suis có thể dẫn đến tình trạng mất sữa ở 1 ngày sau sinh và kéo dài 4 – 6 ngày làm tăng tỷ lệ chết ở heo con theo mẹ đến 18%. Điểm đặc biệt là nái không có dấu hiệu sốt, bỏ ăn, và không bị viêm vú. Tình trạng chỉ xuất hiện ở nái dương tính với M. suis và được khắc phục sau khi nái được cho ăn Chlortetracycline với liều 22 mg/kg/ngày trong vòng 2 tuần (Strait et al., 2012). Sử dụng Tiamulin trong thời gian 15 ngày cũng mang lại hiệu quả rất tốt trong việc điều trị Mycoplasma suis.
Heo nái nhiễm M. suis thể cấp ngoài những dấu hiệu trên còn kèm theo sốt cao (40 – 41 độ C), chậm lên giống, có thể sẩy thai, gia tăng số heo chết khi sinh, năng suất sinh sản thấp.
Thể mạn tính:
Heo bệnh Mycolplasma suis thể mãn thể trạng kém, biểu hiện vàng da, chậm lớn, da khô, lông xù, suy giảm miễn dịch khiến heo dễ mẫn cảm với các bệnh trên đường hô hấp và đường tiêu hoá.
Mycoplasma hyorhinis
Bệnh do Mycoplasma hyorhinis (M. hyorhinis) gây bệnh thấp khớp hay viêm khớp trên lợn ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất là lợn sau cai sữa từ 3 – 10 tuần tuổi. Thời gian ủ bệnh khoảng 3 đến 10 ngày thường có thể xảy ra sau stress, chẳng hạn như chuyển chuồng, vận chuyển hoặc chích vắc xin.
Bệnh gây ra triệu chứng điển hình: khớp xương sưng to, nóng, đỏ và ấn tay vào heo có phản ứng đau. Heo nằm 1 chỗ ít đi lại, đứng lên nằm xuống rất khó khăn. Heo bị sốt, kém hoặc không ăn uống. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời thì chỗ viêm sẽ sinh mủ ứ trong xoang khớp viêm đa xoang, màng hoạt dịch ở thể mãn tính dẫn đến sự tăng trưởng và năng suất bị tổn hại.
Bệnh tích điển hình của lợn nhiễm M. hyorhinis là viêm phủ fibrin kín toàn bộ bề mặt tim, viêm phổi, bên trong khớp có dịch viêm, viêm fibrin đa xoang và có thể gây nhiễm trùng toàn thân.
Bệnh do M. hyorhinis rất dễ nhầm lẫn với bệnh Glasser cũng gây viêm khớp, viêm đa xoang ở heo.
Mycoplasma hyosynoviae
Bệnh do Mycoplasma hyosynoviae là vi khuẩn thuộc nhóm Mycoplasma, không có thành tế bào. Vi khuẩn đầu tiên nhân lên ở đường hô hấp trên của lợn, xâm nhiễm amidan và có thể tồn tại thời gian dài.
Heo bị nhiễm bệnh do tiếp xúc trực tiếp qua miệng-mũi. Trong vòng 10 ngày sau khi nhiễm, vi khuẩn di chuyển từ đường hô hấp trên đến khớp và gây viêm khớp gây thoái hóa xương sụn.
Mycoplasma hyosynoviae có thể nhiễm ở heo ở mọi lứa tuổi, đặc biệt từ 10-24 tuần tuổi. Mặc dù vi khuẩn tác động đầu tiên hệ hô hấp nhưng không thể thấy triệu chứng nào trong giai đoạn này. Triệu chứng điển hình của heo có biểu hiện lông khô, viêm khớp, sưng khớp, đi khập khiễng, ngồi như chó ngồi. Tỷ lệ chết rất thấp nhưng tỷ lệ nhiễm có thể lên tới 50%. Các dấu hiệu lâm sàng có xu hướng tự giảm dần sau 10 ngày.
Bệnh tích điển hình các khớp sứng chứa đầy chất dịch màu vàng đến nâu, kèm theo sự dày lên và phù nề của màng hoạt dịch. phì đại nhung mao trên màng hoạt dịch.
Phòng bệnh Mycoplasma trên heo
Các phương pháp phòng bệnh do Mycoplasma spp gây ra đều cần đảm bảo an toàn sinh học, vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, độ thông thoáng tốt, hạn chế các yếu tố stress gây nguy cơ gây bùng phát dịch bệnh.
Sử dụng ICO-NANO TECH AG+ để phun tơi vào đàn heo định kỳ 7-15 ngày 1 lần. Mục địch vừa khử trùng chuồng trại vừa cung cấp Nano bạc qua đường hô hấp để diệt mầm bệnh ở đường hô hấp trên và phổi.
ICO-NANO TECH AG+ phun tơi vào đàn heo để kiểm soát hiệu quả bệnh đường hô hấpCác giải pháp nâng cao sức đề kháng như chú trong vào dinh dưỡng và chăn nuôi tốt.
Sử dụng định kỳ ICO-ANTI ASF 1 tháng 7 ngày để kích hoạt hệ miễn dịch tế bào gốc, giúp tăng cường sức đề kháng với các bệnh do Mycoplasma trên heo. Dùng ICO-ANTI ASF để kiểm soát hiệu quả bệnh dịch tả heo châu phi. Liều dùng: 1kg/10 tấn thể trọng.
Điều trị bệnh Mycoplasma trên heo
Giải pháp điều trị bệnh bằng kháng sinh thường được lựa chọn. Do đặc tinh Mycoplasma không có thành tế bào nên các kháng sinh nhóm Beta-Lactam không có hiệu quả. Các nhóm kháng sinh thường được ưu tiên sử dụng nhiều như: Azithromycin, Tiamulin, Lincomycin, Oxytetracyclin, Flofenicol..kết hợp với kháng viêm, tăng cường miễn dịch, phục hồi các chức năng do bệnh gây ra.
Đối với cá thể bị bệnh có thể sử dụng thuốc ICO-AZIFLOX LA để tiêm. Liều dùng 1 ml/25 kg thể trọng, tiêm 1 – 2 mũi là bệnh sẽ khỏi.
Đối với tổng đàn sử dụng ICO-HÔ HẤP PHỨC HỢP HEO để trộn vào thức ăn cho heo ăn, tùy vào từng bệnh có thể trộn từ 7 ngày, đối với bệnh do Mycoplasma suis thì trộn 15 ngày. Liều dùng: 1kg/10 tấn thể trọng.
Sản phẩm ICO-HÔ HẤP PHỨC HỢP HEO có chứa Tiamulin và thêm thành phần khác sinh khác tùy biến, kháng viêm, hạ sốt, giảm ho giúp tăng hiệu quả điều trị bệnh.
Sử dụng ICO-ANTI ASF liên tục 7 ngày với liều 1 g/10 kg thể trọng để kích hoạt đại thực bào, giúp tiêu diệt hoàn toàn mầm bệnh, ngăn tái nhiễm.
Việc điều trị cần sử dụng ICO-NANO TECH AG+ để phun tơi vào đàn heo liên tục 3-4 ngày, liều dùng 10 ml/lít nước sạch. Mục đích giúp diệt Mycoplasma ở đường hô hấp trên và trong phối, giúp nhanh hết ho.
Chúc bà con kiểm soát hiệu quả bệnh Mycoplasma trên heo.
Tác giả bài viết: Dova Hùng
Liên hệ để làm đại lý ICOVET:
CÔNG TY TNHH CÔNG NGHỆ SINH HỌC ICOVET
- Địa chỉ: Thị tứ Bảo Sơn, Bảo Sơn, Lục Nam, Bắc Giang
- Điện thoại: 0868 155 776
- Zalo: 0868 155 776
- Tư vấn kỹ thuật: 0963 679 669
- Email: infoicovet@gmail.com
